Wat is de eikenprocessierups?
Zoals bij veel rupsen is de eikenprocessierups het jeugdstadium van een (nacht)vlinder. Ze verplaatsen zich door in lange rijen van eik naar eik te gaan. Hier eten ze de bladeren en de schors. Soms zijn ze ook op andere bomen te vinden. In de meeste gevallen zien we de processierups in mei en juni, waarna ze zich verpoppen. In juli komen we ze tegen als nachtvlinder. Ze vervellen in totaal drie keer voor ze gaan verpoppen. Bij de laatste vervelling krijgen ze donkere brandharen over hun hele lijf. Elke rups heeft honderdduizenden tot zelfs een miljoen brandharen! De brandharen bevatten mierenzuur, wat voor veel irritatie bij mens en dier kan zorgen. Ze zijn niet te zien met het blote oog en kunnen ook na vervellen tot vijf jaar in de omgeving blijven en worden meegevoerd door de wind.
Wat zijn de gevolgen van contact?
De brandharen van de processierups veroorzaken uitslag in de vorm van kleine, jeukende bultjes bij de mens. Als er haren in de ogen belanden, kan dit voor veel irritatie zorgen. Bij inademen kunnen er ontstekingen, en slik- en ademhalingsproblemen ontstaan.
In tegenstelling tot bij mensen ervaren honden zelden huidirritatie door bescherming van hun vacht. Echter, honden ontdekken de omgeving met hun neus. Hierdoor hebben ze vaker direct contact met de eikenprocessierups via hun neus. Dit veroorzaakt (ernstige) problemen in de bek en luchtwegen bij honden.
Katten kunnen ook last hebben van de eikenprocessierups. Dit is vaak te zien aan tonglaesies (wonden en rode verdikkingen) door het likken van brandharen op de vacht. In de meeste gevallen vallen de klachten mee. Zie je echter een of meerdere van de onderstaande symptomen, bezoek dan een van onze dierenartsen.
We zien de volgende symptomen bij contact met processierups bij honden
- Roodheid en zwelling van de lippen en slijmvliezen en veel kwijlen. In sommige gevallen ontstaan er blaren.
- Opzwellen van de tong, waardoor de luchtweg smaller wordt en het slikken moeilijker
- Ontstoken ogen
- Jeuk en rode kleine bultjes aan (de onderzijde van) de poten
- Veel jeuk
- Ademhalingsproblemen door een allergische reactie. Dit kan leiden tot benauwdheid
- Eventueel diarree en koorts
Symptomen bij katten:
- Moeilijk of niet willen eten
- Speekselen
- Sloomheid (één of twee dagen)
Wat kun je als eigenaar doen?
Het voornaamste wat je als hondeneigenaar kunt doen, is de processierups vermijden. De brandharen hebben weerhaakjes. Dat wil zeggen dat wrijven en krabben ervoor zorgt dat de haren dieper in de huid en ogen komen te zitten. Goed spoelen met water is daarom de beste methode om van de irriterende haartjes af te komen. Het advies is hierbij om tijdens de wandeling een flesje water mee te nemen. Zo kun je direct spoelen zodra de slijmvliezen roder lijken te worden en je hond aan zijn kop gaat schuren. Besteed tijdens het spoelen met name veel aandacht aan de ogen, neus en de bek van je hond.
Thuis kun je de vacht het beste eerst met een plakroller afnemen. Daarna kun je je hond, indien nodig, afspoelen of wassen met een hondenshampoo. Draag tijdens het spoelen van je hond bedekkende kleding en handschoenen. Was je kleding goed om de haren te verwijderen.
Je kunt bij de gemeente aangeven dat er eikenprocessierups in de omgeving is gezien. Zij zullen dan handelen om de processierups te verwijderen. Probeer dit vooral niet zelf!
Heb je vragen over processierupsen bij dieren of wil je meer informatie? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen. Vind er hier een bij je in de buurt.
Deze tekst is geschreven in samenwerking met Europees Specialist Dermatologie Annette van der Lee (PhD, Dipl. ECVD).